بهرام چهارم، پادشاه ساسانی و شاهنشاه ایران از 388 تا 399 بود. او احتمالاً پسر و جانشین شاپور سوم (8383–388) بوده است. نام مادر بهرام چهارم سیتیل هورا نام داشته است. در سکه بهرام چهارم ساسانی نام او بهرام کرمانشاه دیده می شود.
کرمانشاه و بهرام چهارم
بهرام قبل از به سلطنت رسیدن به عنوان فرماندار استان کرمان در جنوب شرقی این کشور فعالیت می کرد. او در آنجا لقب کرمانشاه (به معنی پادشاه کرمان) را یدک می‌کشید که به عنوان نام شهری بود که بعدها در غرب ایران تأسیس کرد.
درباره بهرام چهارم
سلطنت او به عنوان شاهنشاه عمدتاً بدون حادثه بود. او در ارمنستان، خسرو چهارم، دست نشانده خود را برکنار کرد و برادر ورامشاپوه را بر تخت ارمنی نشاند. در سال 395، هون ها به روستاهای اطراف فرات و دجله حمله کردند، اما دفع شدند. در زمان بهرام چهارم بود که استفاده از امضاهای ضرابخانه با تأسیس چند ضرابخانه جدید در امپراتوری او عادی شد. بهرام چهارم نیز مانند پدرش توسط اشراف کشته شد. جانشین وی برادرش یزدگرد اول شد.
او به خاطر نقش آفرینی بر روی دو مهر، یکی در دوران تصدی کرمانشاه، قابل توجه است. و دیگری به عنوان شاهنشاه.
نام شاه بهرام چهارم
تئوفوریک نام او «بهرام» شکل پارسی جدید واراهران (همچنین واهرام) پارسی میانه است که از واژه ایرانی باستان Vṛθragna گرفته شده است. معادل اوستایی Verethragna نام خدای پیروزی قدیمی ایرانی بود، در حالی که نسخه اشکانی Warθagn بود.
این نام در ارمنی به صورت واهان ترجمه شده است، در حالی که آوانویسی یونانی بارانز است. این نام در گرجی به عنوان بارام و لاتین به عنوان وارارانز گواهی شده است.
سکه بهرام چهارم ساسانی
به گفته مورخ قرون وسطی طبری (متوفی 923)، بهرام پسر شاپور دوم (309-379) بود. با این حال، چندین مورخ دیگر، مانند حمزه اصفهانی (متوفی پس از 961) اظهار می‌کنند که او پسر شاپور سوم (ح. 383-388) است که احتمال آن بیشتر است.
در سکه بهرام چهارم ساسانی از جنس نقره است ، همان جمله معروف آن زمان که بر زبام مردم بود یعنی “بهرام کرمانشاه” حک شده است. از روی سکه های یافت شده میتوان چهره شاهنشاه ایران زمین را در ذهن خود تجسم کرد: مردی خوش سیما، با قامتی بلند و قوی، با ریش و مویی مجعد با تاج پر افتخار کیانی.
بهرام در زمان پادشاهی پدرش والی استان کرمان در جنوب شرقی بود و احتمالاً شهر شیرگان را ساخته بود که تا پایان دوره ساسانیان مرکز استان بود.
این شهر نقش اقتصادی مهمی داشت و به عنوان شهر ضرابخانه سکه های دولتی ایفای نقش می کرد. منطقه ای که آن اداره می کرد یک منطقه مهم کشاورزی بود. به گفته جغرافیدان قرون وسطایی یاقوت (متوفی ۱۲۲۹)، بهرام در شهر وه اردشیر بناهایی ساخته شده است.
مهر بهرام چهارم
مهری از بهرام در دوران کرمانشاه بر جای مانده است. کتیبه آن که به فارسی میانه نوشته شده است به شرح زیر است. «وهران کرمان شاه پسر شاپور مزداپرست شاه شاهان ایران و غیرایران که فرزند اربابان است».
علاوه بر آن، مهر دیگری از بهرام چهارم به دست آمده که مربوط به دوران شاهنشاهی اوست. این مهر توسط انگلیسی ها دزدیده شده که در حال حاضر در موزه بریتانیا قرار دارد، او را با تاج مشخص خود به تصویر می کشد. او یک نیزه در دست دارد و بر بدن دشمنی ناشناخته افتاده است.
این دشمن سقوط کرده شبیه همان شخصیتی است که روی نقش برجسته صخره ای اردشیر دوم به تصویر کشیده شده است، که به احتمال زیاد امپراتور روم یولیان را نشان می دهد که در سال 363 در نبرد با ساسانیان کشته شد.
گفته می‌شود که شکل روی مهر بهرام چهارم ممکن است جولیان نیز باشد، که توسط بهرام چهارم برای تأکید بر مشروعیت و توانایی خود از طریق مشارکت احتمالی‌اش در شکست پیشینیان اضافه شده است.
بهرام چهارم چند سال حکومت کرد
پس از مرگ (یا قتل؟) بهرام چهارم پسرش یزدگرد اول شاه ایران شد بهرام چهارم 14 سال پادشاهی کرد. او سیزدهمین شاه ایران از خاندان ساسانیان بود
بهرام چهارم در شاهنامه
سرچشمه:
شاهنامه فردوسی
بدیعی، بهرام (1399). «شهرها و مراکز ضرابخانه که توسط ساسانیان تأسیس شد