تاجلی بیگم یا شاه بیگی خانم ، ملکه همسر شاه اسماعیل یکم نخستین پادشاه صفوی و ملکه مادر شاه تهماسب یکم دومین پادشاه از سلسله صفویان بود . تاجلی بیگم یکی از ملکه های قدرتمند ، تأثیرگذار و پر نفوذ در امپراطوری صفویان بود . وی در سال ۱۴۸۸ میلادی در موصل ، آق قویونلو چشم بر جهان گشود . وی از خاندان صفویان ( به واسطه ازدواج ) ، دختر محمد بیگ و دارای دین و مذهب اسلام ، شیعه بود . تاجلی بیگم از سال ۱۵۰۳ تا سال ۱۵۲۴ در مقام ملکه همسر قرار داشت ، پس از او سلطانم بیگم این مقام را از آن خود کرد . تاجلی همچنین از سال ۱۵۲۴ تا سال ۱۵۴۰ در مقام و جایگاه ملکه مادر قرار داشت ، پیش از او عالم شاه بیگم و پس از او سلطانم بیگم در مقام و جایگاه وی قرار داشتند . نام کامل وی نواب علیه تاجلی شاه بیگی خانم بود .
« ملکه همسر » تاجلی بیگم دختر محمد بیگ و از ترکمانان موصل بود که در سال ۱۵۰۳ با شاه اسماعیل یکم پیمان زناشویی بست و به عنوان همسر عقدی شاه اسماعیل ، شهبانوی دربار صفویه شد . حاصل این وصلت پنج فرزند با نام های تهماسب میرزا ، سام میرزا ، بهرام میرزا ، پریخان خانم و مهینبانو خانم بود . او زنی بسیار زیبا ، زیرک ، جنگجو و با درایت بود به همین سبب شاه اسماعیل وی را عاشقانه دوست داشت و برایش شعر می سرود . تاجلی بیگم تنها همسر شاه بود که در شمشیر زنی مهارت داشت و پیوسته همسرش را در جنگهایش همراهی می کرد . مهم ترین این جنگ ها نبرد با ازبکان و جنگ چالدران بود . وی در نبرد چالدران توسط یکی از فرمانده های ارتش دشمن اسیر شد ، ولی با دادن یک جفت گوشواره لعل قیمتی و گرانبها به اسکندر پاشا سردار سپاه عثمانی موفق شد بگریزد ، وی پیش از فرار سر اسکندر پاشا را به سلیم اول پیشکش کرد .
« ملکه مادر » در سال ۱۵۲۴ شاه اسماعیل درگذشت . بزرگان کشور و سران قزلباش با کمک و یاری تاجلی بیگم ، تهماسب میرزا را که در آن زمان ۱۰ سال بیشتر نداشت با نام شاه تهماسب یکم بر تخت سلطنت نشاندند . تاجلی بیگم ملکه مادر شد و لقب نواب علیه را بدست آورد و نیز به رابط میان شاه و درباریان مبدل گشت به همین سبب تهماسب وی را شاه بیگی خانم ( به معنای والامقام ترین بانوی دربار) نامید . وی نیت داشت قدرت قزلباش را بر امور دولت از بین ببرد اما آن ها از تصمیم ملکه باخبر شدند و چون قدرت خود را در خطر می دیدند میان شاه و ملکه مادر دشمنی ایجاد کردند ، آنها با این شایعه که ملکه مادر قصد برکناری و خلع شاه تهماسب و به سلطنت رساندن بهرام میرزا را در سر دارد و میخواهد حکومت را به تنهایی اداره و کنترل کند ، شاه را نسبت به مادرش بدبین کردند و در نهایت تهماسب ، مادرش را به شیراز تبعید کرد .
« اوقاف » تاجلی بیگم علاوه بر سیاست به فعالیت های عمرانی علاقه بسیاری داشت و از زنان خیر دوران صفوی بود . حرم فاطمه معصومه در سال ۱۵۲۰ به دستور وی بازسازی و ایوان شمالی آن بنا شد . وی همچنین فرمان بازسازی پلدختر را در سال ۱۵۲۷ صادر کرد . از جمله دیگر آثار وی بنای عمارت گنبد در اردبیل بود .
« مرگ تاجلی بیگم » تاجلی بیگم در طول سفر به شیراز بیمار شد و سرانجام در سال ۱۵۴۰ در سن ۵۲ سالگی تنها چند ماه پس از ورود به شیراز از دنیا رفت . او را با احترام در قطعه بیبی دختران شاهچراغ شیراز به خاک سپردند .
تارنمای تاریخ پارسی تنها یک وبسایت تاریخی ،ادبی و فرهنگی می باشد، و هیچگونه مقصود سیاسی را دنبال نمی کند! تمام مطالب منتشر شده این سایت بر طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد… در صورتی مشاهده هرگونه محتوا خلاف قوانین، آن را از طریق ایمیل زیر به ما گزارش کنید تا محتوا مسدود شود!
روابط عمومی: parshistory.com@gmail.com
تمامی حقوق این تارنما (محتوا و عکس و پوسته) متعلق به "تاریخ پارسی" می باشد و استفاده از آنان در سایت های دیگر تنها با ذکر نام تاریخ پارسی و لینک آن مجاز است.