معنی دابویه
معنی دابویه : دابویه در واقع موسس سلسله دابوییان در شمال ایران بود که به اعتبار دابویه سلسله گاوباریان را دابوییان نیز می نامند.
دابویه دومین اسپهبد طبرستان از سلسله گاوباریان بود. او در سال 660 جانشین پدرش گیل گاوباره شد و تا زمان مرگش در سال 712 سلطنت کرد. پسرش فرخان بزرگ جانشین او شد. این خاندان که نسبشان به شاهان ساسانی می رسید هیچ گاه اسلام را نپذیرفتند و بر کیش خود یعنی دین زرتشتی پای فشردند.
خاندان گاوباریان چه کسانی بودند؟
گاوبارگان دابویی همان طور از نام این خاندان ایرانی پیداست از نژاد دابویه پور گیل گاوباره بودند.
به گفته مورخان نژاد ایشان به خاندان شاهنشاهی ساسانی می رسید و نسب به پیروز یکی شاه ساسانی می‌رسانیدند.
گیل گاوباره که بر مناطق گیلان و دیلمان حاکم بود در سال ۲۲ هجری که در آن زمان یزدگرد سوم آخرین پادشاه ایران و ساسانیان (۶۳۲–۶۵۱ میلادی) یازده سال از پادشاهیش می گذشت.
فرمانروایی اسپهبد دابویه در طبرستان
دابویه به مدت سی سال یعنی به سال ۶۸۱ تا ۷۱۱ میلادی بر طبرستان حکومت کرد و پس از او پسرش فرخان بزرگ بر تخت پادشاهی نشست. لازم به ذکر است که این سلسله از آغاز همواره دوستدار و فرمانبردار ساسانیان بودند.
ما آگاهی زیادی درباره دابویه نداریم و فقط اطلاعات بسیار اندکی از او به جای مانده است، هر چند سلطنت وی بسیار طولانی بوده است ولی سلطنت او شاید در غوغا و شلوغی های حملات اعراب به ایران فراموشش شده است.
اوضاع ایران در زمان دابویه
همانطور که گفته شد در زمان فرمامروایی دابویه مقارن پادشاهی یزدگرد سوم بود و این خاندان با توجه به خویشاوندی نزدیک با یزدگرد و بزرگان ایران، همیشه پشتیبان و هواخواه ساسانیان بودند،
ولی در عین ناباوری یزدگرد هیچگاه از دابویه و این خاندان قدرتمند در شمال ایران کمک نخواست و به ایشان پناه نبرد.
شاید اگر شاه ایران به دابویه و اسپهبدان طبرستان پناه می برد میتوانست از سقوط ایران ساسانی جلوگیری کند.
خانواده دابویه
گیل دارای دو پسر بود به نام‌های دابویه و پادوسپان. دابویه و پسرانش تا سال ۱۴۲ هجری بر شمال ایران یعنی سرزمین های گیلان و رویان و طبرستان و در مواقعی تا بخشی از گرگان با قدرت تمام فرمان راندند و در سال ۱۴۴ هجری در زمان اسپهبد خورشید منقرض شدند.