زندگی نامه بهرام یکم
بهرام یکم یا به قول فردوسی بزرگ بهرام اورمزد، نوه اردشیر بابکان چهارمین شاهنشاه ایران و انیران و از دودمان ساسانیان بود که به‌مدت تنها سه سال، از ۲۷۱ تا ۲۷۴ میلادی، پادشاه ایران زمین بود. بهرام اول بزرگترین پسر شاپور یکم (۲۴۰–۲۷۰) و جانشین برادرش هرمز یکم (۲۷۰–۲۷۱) شد که فقط یک سال پادشاهی کرده بود.
پایان مدارای ساسانیان با مانی و پیروانش
دوران سه ساله حکومت بهرام پایان مدارای ساسانیان نسبت به کیش مانی و پیروانش و آغاز قدرت گرفتن دوباره آتشکده و کرتیر بود و منجر به کاهش آزادی مذهبی برای مدت کوتاهی در شاهنشاهی ساسانی شد. در همین دوران بود که مانی پیامبر آیین مانوی زندانی شد و درگذشت.
پادشاهی بهرام اول
پس از مرگ هرمزد اول، برادر او بهرام بر اریکۀ شاهی قرار گرفت و نامش به پهلوی وره ران است. در زمان سلطنت بهرام اول، ملکۀ زنوبیا پادشاه کشور تدمر از ایران خواست تا او را در برابر رومیان مورد حمایت قرار دهد و نیرویی را به یاریش بفرستد. دولت ایران به کمک جدی مبادرت نورزید، بلکه اندک نیرویی در به کمک و یاریس فرستاد که سودمند واقع نشد. نیروی تدمر شکست خورد و زنوبیا اسیر گشت.
تیره شدن روابط با روم
اوره لین امپراتور وقت روم که از دخالت پادشاه ایران در این مورد خشمگین شده بود، در صدد بر آمد تا با ایران وارد جنگ شود. بهرام یکم که میلی به آغاز جنگ نداشت، برای جلب نظر و تحبیب قلب امپراتور روم، هدایایی نزد وی فرستاد که از آن جمله جعبه ای ارغوانی رنگ بود ولی علی رغم این عمل، اوره لین در سال ۲۷۵ میلادی با ارتش عظیم خود عازم ایران شد.
درگذشت بهرام و قتل اوره لین
اوره لین مردم آلان را که در قفقاز سکنی داشتند وادار کرد که از سمت شمال بر ایران حمله کنند، و خود به طرف بیزانس راه سپرد، در آنجا حکمی صادر کرد که به موجب آن میبایستی عده ای از ماموران و سران بلند مرتبه به هلاکت برسند. اما پیش از آن که دستور امپراتور به مرحلۀ اجرا در آید، محکومان به وسیلۀ یکی از دبیران از مفاد آن آگاه شدند. پس برای نجات جان خویش با یکدیگر همدست شده برای نجات خویش، اوره لین را به قتل رساندند، این پیشامد نیک برای دربار ایران بود که در پادشاهی بهرام اول، دشمنی بزرگ از سر راهش برداشته شد. این پیشامد در سال ۲۷۶ میلادی روی داد و بهرام نیز در همان سال درگذشت .مدت پادشاهی بهرام اول ۳ سال بود و پس از وی پسرش بهرام بهرامیان با لقب بهرام دوم بر تخت نشست.
نقش برجسته ای در سنگنبشتۀ شاپور وجود دارد که بهرام اول را در حالی نشان می دهد که موبد موبدان مقام شاهی را به او عطا می کند. مانی که در زمان هرمزد برادر بهرام اول، به ایران بازگردانده شده بود را کُشت و پوستش را از کاه انباشت و بر دروازه ای از دروازه های شهر گندی شاپور آویزان کرد، و از آن هنگام آن محل به دروازۀ مانی معروف شد.
بهرام اورمزد در شاهنامه
سرچشمه
شاهنامه