خسرو یکم یا اشک بیست و چهارم یکی از شاهان ایران از خاندان اشکانی بود .
وی بیست و چهارمین شاه اشکانی بود ، که از حدود سال ۱۰۹ میلادی تا ۱۲۹ میلادی سلطنت کرد .
خسرو یکم در دو دوره سلطنت کرد :
در دوره اول از سال ۱۰۹ میلادی تا سال ۱۱۶ میلادی سلطنت کرد ، پیش از او پاکور دوم و پس از او پارتاماسپت بر تخت سلطنت نشستند .
در دوره دوم از سال ۱۱۷ میلادی تا سال ۱۲۹ میلادی سلطنت کرد ، پیش از او پارتاماسپت و پس از او بلاش سوم بر تخت نشستند .
وی از دودمان اشکانیان و دارای دین و مذهب مزدیسنا بود .
خسرو یکم را برادر پاکور دوم دانسته اند . اگرچه پاکور دوم دو پسر داشت ، اما مجلس مهستان رأی به جانشینی خسرو داد .
« پایان صلح میان ایران و روم »
مدت زمان کمی پس از به پادشاهی رسیدن خسرو ، سازشی که از دوران پادشاهی بلاش یکم میان دو دولت ایران و روم برقرار بود ، با جنگی که صورت گرفت پس از پنجاه سال خاتمه یافت . این جنگ نیز همانند بیشتر نبرد هایی که میان دو کشور در گرفته بود ، بر سر ارمنستان بود .
این نبرد زمانی رخ داد که تراژان قیصر روم بود . او در تاریخ برجسته ترین سردار رزمی روم به حساب می‌آید . روم هرگز به اندازه زمان او بزرگ نبود و نشد .
وی با تربیت لژیون های منظم و مشق دیده و گنجینه و معادن طلایی که از سرزمین داس‌ها ( یکی از نژاد های ایرانی در رومانی و بلغارستان امروزی ) به غارت برده بود ، سپاه روم را بازسازی کرد . شروع جنگ به دلیل این بود که پس از فوت تیرداد پسر بلاش یکم که پادشاه ارمنستان بود ، خسرو برادرزادهٔ خود اکزدارس را بر تخت پادشاهی ارمنستان نشاند . تراژان با این اقدام به مخالفت پرداخت ؛ زیرا بر اساس عهد و پیمانی که نزدیک پنجاه سال پیش از این ، میان بلاش یکم پادشاه آن زمان ایران و نرون قیصر روم بسته شده بود ، اشکانیان باید شاه ارمنستان را با رایزنی و مشورت دولت روم برمی گزیدند ؛ همچنین پادشاه ارمنستان می بایست تاج پادشاهی را در روم و از دست قیصر روم بگیرد . تراژان با لشگری پرشمار به جنگ با اشکانیان رفت . زمانی که رومیان به مقدونیه رسیدند ، نمایندهٔ خسرو با پیشکش و هدایای بسیار به نزد تراژان رفت و پیام خسرو را مبنی بر این که او آماده است اکزدارس را از پادشاهی ارمنستان خلع کند و پارتاماریز پسر تیرداد را با صلاحدید تراژان به آن مقام منصوب کند ، اعلام نمود . تراژان هدایا و پیشنهاد خسرو را قبول نکرد و پاسخ داد که پس از ورود به سوریه آنچه صلاح باشد ، انجام خواهیم داد .
تراژان با شتاب و عجله به سوریه رسید و در انتظار پارتاماریز ماند . پارتاماریز پس از رسیدن تاج پادشاهی را به تراژان داد تا او خود تاج پادشاهی ارمنستان را بر سر او گذارد و فرمانروایی او را به رسمیت شناسد . وی نه تنها این کار را نکرد ، بلکه بعد از فرار کردن پارتاماریز او را تعقیب کرد و به قتل رساند .
تراژان قیصر روم موفق شد ارمنستان و بین‌النهرین را از چنگ ایرانیان دربیاورد . سپاه روم همچنین تیسفون پایتخت اشکانیان را نیز اشغال کرد و تراژان یک شاهزادهٔ اشکانی را بر تخت سلطنت نشاند . رومیان پس از آن روانهٔ خلیج فارس شدند و پرچم روم را در آنجا برافراشتند . رومیان در مسیر لشکرکشی خود در همه جا دست به غارت و چپاول و کشتار زدند . خسرو که آمادگی جنگ با رومیان را نداشت ، سرزمین های در تصرف آنان را تحریک به شورش کرد . این تدبیر و درایت خسرو و همچنین ناراضی بودن مردم مناطق تصرف شده از رفتار رومیان سبب شد تا تراژان به سوی روم عقب نشینی کند . علت اینکه اشکانیان خود به مقابله با رومیان نپرداختند ، این بود که در اثر پنجاه سال جنگ و نبرد داخلی بسیار ضعیف شده بودند .
تراژان در سال ۱۱۷ میلادی درگذشت و هادریان به جای وی قیصر روم شد . قیصر جدید علاقه مند به نبرد و جنگ در شرق نبود و به همین دلیل ارمنستان و بین‌النهرین را از ارتش و سپاه روم تخلیه کرد . هادریان مدتی بعد با خسرو در مرز دو کشور ملاقات کرد و دختر خسرو را که در زمان تراژان به همراه تخت زرین به چنگ رومی ها افتاده بود ، به او بازگردانید و وعده داد که تخت زرین را نیز به زودی پس خواهد داد . خسرو اندکی بعد از آزادی دخترش و دیدن او درگذشت .
« مرگ خسرو یکم »
سرانجام وی در سال ۱۲۹ میلادی درگذشت .
عکس فوق نگاره ای از سکه ی خسرو یکم ، اشک بیست و چهارم اشکانی میباشد .
