مهرماه سلطان ، متولد مارس ۱۵۲۲ در استانبول ، وی در ۲۵ ژانویه ۱۵۷۸ در ۵۵ سالگی در استانبول درگذشت ، او را با احترام در مقبره پدرش سلطان سلیمان در مسجد سلیمانیه به خاک سپردند .
وی دختر سلطان سلیمان قانونی ( سلیمان یکم ) از خرم سلطان بود . نام او خوانشی از مهروماه یا مهری ماه ( به معنی خورشید و ماه ) است .
مهرماه قدرتمندترین و تاثیرگذارترین شاهدخت امپراطوری در تاریخ عثمانی و نیز یکی از مشهورترین و نامی ترین بانوان در دوره سلطنت زنان بود .
او از خاندان عثمانی و دین و مذهبش اسلام بود .
وی با رستم پاشا پیمان زناشویی بست .
و نیز صاحب سه فرزند با نام های عایشه هما شاه سلطان ، سلطان زاده محمد بیگ و سلطان زاده عثمان بیگ بود .
« زندگی »
مهرماه سلطان در مارس سال ۱۵۲۲ در استانبول چشم به جهان گشود .
او تنها دختر سلیمان از خرم بود و بیشتر منابع عثمانی مهرماه را تنها دختر سلطان سلیمان می‌دانند .
وی در نزد بهترین دبیران زمان خود آموزش و پرورش دید و مادرش ، خرم سلطان او را با سیاست آشنا کرد .
مهرماه در ۲۶ نوامبر سال ۱۵۳۹ در سن ۱۷ سالگی با داماد رستم پاشا پیمان زناشویی بست . همزمان با مراسم ازدواج او برادرانش بایزید و جهانگیر هم ختنه شدند . همسرش فرماندار دیاربکر بود و در سال ۱۵۳۹ وزیر ثانی دیوان شد ، سپس در سال ۱۵۴۴ به‌مقام وزارت اعظم رسید و قدرت مهرماه افزایش یافت .
با اینکه او از این ازدواج ناراضی بود اما ذوق هنری‌اش را از دست نداد . او بیشتر سرزمین‌های عثمانی را همراه با پدرش سفر کرد .
مهرماه سلطان دارای دیپلماسی سیاسی بود و با پادشاهان لهستان و لیتوانی نامه‌نگاری داشت . او همراه با مادر و همسرش در شورش سال ۱۵۵۳ بر علیه شاهزاده مصطفی نقش اساسی داشت زیرا مهرماه و رستم ( همسر مهرماه ) خواستار به سلطنت رسیدن یکی از پسران خرم سلطان بودند و اگر مصطفی به سلطنت می‌رسید پسران خرم کشته می‌شدند اما سرانجام شاهزاده مصطفی اعدام شد .
مهرماه بعد از مرگ مادرش به مشاور سلیمان و نزدیک‌ترین فرد به پدرش تبدیل شد و زمانی که رستم پاشا درگذشت (در سال ۱۵۶۱ ) همراه با فرزندانش به کاخ توپ قاپی رفت .
او در رقابت میان برادرانش به حمایت از شاهزاده بایزید پرداخت اما در نهایت او اعدام شد . هنگامی که سلیم دوم بر تخت سلطنت نشست ، به مانند والده سلطانی برای برادرش عمل کرد و حرم سرای سلطان را در دست داشت و به اصلاح مالیاتی خزانه عثمانی می پرداخت .
وی در دوران سلطنت برادرزاده‌اش مراد سوم همواره مورد احترام بود و در قصر قدیمی زندگی می‌کرد ولی بیشتر تاریخ نویسان بر این باورند که مهرماه قدرتش را همراه نوربانو سلطان مادر مراد به عنوان دومین زن قدرتمند عثمانی داشته است و همراه با نوربانو و صفیه مادر و همسر سلطان مراد در دادگاه امپراطوری شرکت داشته .
« آثار و فعالیت ها »
مهرماه سلطان دارای آثار بسیار زیادی بود ، که از مهم‌ترین و چشمگیرترین آن‌ها مسجد مهرماه سلطان در اسکدار ، مسجد مهرماه سلطان در ادرنه قاپی و مسجد مهرماه سلطان در مردکوی بود ، که معمار سنان آن‌ها را ساخته بود .
وی هم‌چنین ثروت فراوانی داشت که پس از مرگش همه آن‌ها به دخترش عایشه هماشاه سلطان به ارث رسید به همین دلیل نوادگان مهرماه از جایگاه و مقام ممتاز و بالایی در عثمانی برخوردار بودند .
« فرزندان »
عایشه هماشاه سلطان نخستین فرزند مهر ماه سلطان و رستم پاشا بود که در سال ۱۵۵۸ با سمیز احمد پاشا پیمان زناشویی بست ، سمیز احمد پاشا از سال ۱۵۷۹ تا سال ۱۵۸۰ وزیر اعظم امپراطوری عثمانی بود ، عایشه از این وصلت صاحب دو دختر شد صالحه خانم سلطان و صفیه خانم سلطان که هر دو با یوسف سینان پاشا پیمان زناشویی بستند . عایشه هماشاه بعد از مرگ احمد پاشا با فریدون بیگ ازدواج کرد .
مهرماه صاحب دو پسر با نام های سلطان زاده محمد بیگ و سلطان زاده عثمان بیگ نیز بود که در کودکی فوت شدند .
