کاووس که در منابع اسلامی از آن با نام کیوس هم یاد شده است ، فرزند بزرگ و ارشد قباد یکم بیستمین پادشاه ساسانی بود که دو بار بر تخت سلطنت نشست . نام وی شاید از روی نام کی‌کاووس ، فرزند کیقباد و شاه اسطوره‌ای ایران گرفته شده باشد .
احتمالاً باید او ابتدا جانشین مقتدر و توانمند تاج و تخت ساسانی بوده باشد . با این وجود ، بعد از همه‌گیرشدن کیش مزدکی ، کاووس متهم به پشتیبانی و حمایت از مزدک و پیروی از کژدینی او شد . برادر جوان تر وی ، که خسرو انوشیروان بود و به اطاعت ، فرمانبرداری و پشتیبانی از کیش متعارف مزدیسنا مشهور و نامی بود ، مورد پشتیبانی و حمایت اشراف و موبدان قرار گرفت . به دنبال آن ، کاووس از جانشینی تاج و تخت و سلطنت ساسانی کنار گذاشته شد و خسرو انوشیروان جای وی را گرفت . در دوران پایانی پادشاهی پدرش ، کاووس در سال ۵۲۰ میلادی به عنوان فرمانروای طبرستان منصوب شد و به وی عنوان « شاه پتشخوارگر » داده شد ( پتشخوارگر نام تاریخی ناحیه ای در ایران پیش از اسلام بوده است ، به نقل از دانشنامه ایرانیکا پتشخوارگر نام قدیمی کوه های طبرستان بوده است ) نام سلسه جبالی که بر آن حکومت می کرد .
« مرگ کاووس فرزند قباد یکم »
در سال ۵۳۰ میلادی یا ۵۳۷ میلادی ، کاووس به خسرو در نبرد با ترک ها کمک کرد و غزنی ( شهری در مرکز شرقی افغانستان ، این شهر در زمان غزنویان ، پایتخت افغانستان فعلی بود ) را بدست آورد . با این همه زمانی که پس از پیروزی اش به طبرستان باز می‌گشت ، ناگاه سر به شورش برداشت و ادعای تاج و تخت سلطنت را کرد . خسرو این شورش را سرکوب و وی را شکست داد ، و پس از آن تصمیم گرفتند که کاووس را به تیسفون ببرند . در آنجا دو گزینه پیش پایش گذاشتند ؛ یا به گناهانش اعتراف کند ، و یا اینکه مرگ را انتخاب کند ، در نهایت کاووس مرگ را برگزید .
