خیرالنساء بیگم یا مهدعلیا ، شاهدخت مرعشیان ، ملکه همسر شاه محمد خدابنده چهارمین پادشاه صفوی و نیز مادر شاه عباس یکم پنجمین شاهنشاه ایران در دوران صفویان بود .
خیرالنساء بیگم از سال ۱۵۷۷ تا سال ۱۵۷۹ در مقام و جایگاه ملکه ایران قرار داشت ، پیش از او پری پیکر بیگم و پس از او فخر جهان بیگم این جایگاه را از آن خود کردند . او همچنین از سال ۱۵۷۷ تا سال ۱۵۷۹ در مقام نایب السلطنه بود ، پس از او حمزه میرزا در این جایگاه قرار گرفت .
وی از خاندان مرعشیان در هنگام تولد و سپس از خاندان صفویان در هنگام ازدواج ، و دارای دین و مذهب اسلام شیعه بود .
او به مدت دو سال شخصاً به نام خود امپراتوری صفوی را اداره و کنترل می کرد و در تمام مجالس و جلسات حکومتی حضور و فرمان رسمی شاهی داشت . نام کامل وی مهدعلیا خیرالنساء بیگم بود .
« آغاز زندگی »
خیرالنساء بیگم در سال ۱۵۴۸ در بهشهر طبرستان چشم بر جهان گشود ، پدر وی میرعبد الله خان ثانی و مادرش فخرالنسا بیگم بود . او در سال ۱۵۶۲ با سلطان محمد میرزا ، پسر ارشد و بزرگ شاه تهماسب یکم دومین پادشاه از سلسله صفویان پیمان زناشویی بست ، علت این پیوند ، سیاسی و برای ارتباط بیشتر میان مرعشیان طبرستان با خاندان صفوی بود .
« امور فرهنگی »
خیرالنساء بخاطر علاقهٔ زیاد به زبان طبری ملک الشعرای دربار خویش را همیشه پر از خوانندگان و شاعران طبرستانی می کرد . مهم ترین شاعر دربار در زمان وی ، امیر پازواری نام داشته که اشعاری عرفانی ، عاشقانه و علل الخصوص در وصف علی بن ابی‌طالب داشته است و بنیانگذار سبک امیری در زبان مازندرانی می باشد .
« توطئه و قتل ملکه »
در جریان نبرد چلدر ، خیرالنساء بیگم ، دستور گرد آوری لشگر را داد و به همراه پسر ارشد خود حمزه میرزا ( ولیعهد ) و گروهی از سران و بزرگان دولت و امرای قزلباش به نیت سد کردن راه قشون عثمانی ، مسیر آذربایجان را پیش گرفتند و در قره باغ اطراق کردند و نهایتاً شروان را اشغال کردند . در نبرد چلدر ، به علت نبود هماهنگی و وجود اختلاف میان مهد علیا و سران قزلباش ، امرای قزلباش کم کم نسبت به فرمان های همسر شاه ناخشنود و غضبناک شدند . اقدامات خیرالنساء بیگم قزلباش ها را خشمگین کرد ، و آنان با فرستادن طوماری تهدید آمیز برای شاه خواهان خلع وی شدند . خدابنده از خیرالنساء خواست تا پایتخت را ترک کند اما با مقاومت وی مواجه شد .
« مرگ خیرالنسا بیگم »
درنهایت دسته ای از قزلباشان دسیسه ای ساختند و به او تهمت زدند که با عادل خان برادر خان کریمه ( بخشی از قلمرو عثمانی ) که در آن دوران به اسارت در دربار صفویان بود رابطه عاشقانه دارد . بخاطر این تهمت و پس از ماجرای انتقام میرزا خان ، صدر الدین خان صفوی در تاریخ ۱ جمادی‌الاول ۹۸۷ قمری برابر با ۲۶ ژوئن ۱۵۷۹ به همراه امامقلی میرزای موصلو و چند تن از اقوام نزدیک شاه محمد خدابنده ، وارد حرمسرای شاه شدند و مهد علیا را زمانی که در آغوش شاه پناه برده بود خفه کردند . آنها مادر مهد علیا را نیز در این توطئه کشتند .
