حکومت مادها که یکی از قدرتمندترین فرهنگ‌های ایران باستان بودند، به دلیل پیشرفت‌های فرهنگی و نظامی خود، در بسیاری از جنگ‌ها برای حفظ قدرت و گسترش سرزمین‌هایشان شرکت داشته و از این‌طریق، قدرت و سیاست‌های جنگی خود را به نمایش می‌گذاشتند. منابع تاریخی مختلف، دلیل اصلی وقوع این جنگ‌ها را تنش‌های مرزی، تمایل به توسعه قلمرو و چیرگی بر منابع و غنیمت‌های امپراتوری‌های مختلف و… می‌دانند.
تسخیر حکومت آشوری توسط حکومت مادها و بابلیان
پس از جنگ‌های طولانی میان پادشاهی ماد و امپراتوری بابل و با یک طغیان داخلی در آشور، فرصتی برای مادها و بابلیان به وجود آمد تا با لشکری آماده نبرد و با هدف تسخیر این شهر، به سوی آن حرکت کنند. به همین دلیل، پادشاه ماد « کوروش بزرگ » و پادشاه بابل « نبونیدوس » در مدت زمانی کوتاه و با همت و قدرت نیروهای خود، شکست سنگینی را برای امپراتوری آشوری رقم زدند. نبرد‌های سخت و خونینِ میان این امپراتوری‌ها، در نهایت با فروپاشی حکومت آشوری خاتمه یافت. پس از تسخیر آشور، مادها و بابلیان تمامی مناطق آشور را تحت کنترل خود درآورده و پایان امپراتوری آشور را به همگان اعلام کردند. این تسخیر، باعث تشکیل یک امپراتوری جدید به نام امپراتوری ماد و بابل شد. در این امپراتوری، تأثیرات فرهنگی و تمدنی آشور حفظ شده و مادها و بابلیان نیز با استفاده از اثرات به جا مانده از آشوری‌ها، امپراتوری قوی و بزرگی را بنا نهادند.
حمله سکاها به حکومت مادها
سکاها یکی از اقوام نومادی از شمال شرقی آسیا بودند که در دوره‌های مختلف تاریخی، به مناطق مختلفی از آسیا و اروپا هجوم می‌بردند. یکی از جنگ‌هایی که سکاها در آن شرکت داشتند، جنگی بر علیه مادها در سال ۷۲۵ ق.م بود که در حوالی دریای خزر صورت گرفت. در آن زمان، مادها یکی از امپراتوری‌های بزرگ در خاورمیانه بوده و بخش‌هایی از ایران، ترکیه، عراق، افغانستان و پاکستانِ امروزی را در دست داشتند. سکاها با ارتشی شامل نفراتی از اقوام مختلف، در سال ۷۲۵ ق.م به مناطق جنوب شرقی امپراتوری مادها حمله کردند. در جریان این حمله، سکاها نه تنها برخی از مناطق ایران را به تصرف خود درآوردند، بلکه با شکست دادن ارتش ماد، امپراتوری مادها را نیز درگیر خطرات بیشتری کردند. با این حال، پس از چندین سال و با با یکپارچه شدنِ مجدد مادها اما باز هم این امپراتوری موفق به پیروزی در مقابل سکاها نشده و بعد از جنگ دوباره، سکاها از ایران به مناطق جنوب شرقی آسیا بازگشتند.
حمله فرورتیش به حکومت آشوری
حمله فرورتیش ( دومین پادشاه ماد ) به آشوریان در دوره تاریخی نزدیک به ۱۲۵۸ قبل از میلاد رخ داد. فرورتیش که در آن زمان، حکومت ایلام را در دست داشت، تلاش می‌کرد تا با حمله به آشوری‌ها، توانایی خود در پیشبرد جنگ‌های بزرگ را به همگان ثابت کند. در ابتدا فرورتیش، نیروهای خود را به دو بخش تقسیم و بعد از آن به سوی آشور حرکت کرد. رهبریِ دسته اول نیروها را فرورتیش در دست گرفت و رهبری دسته دوم را به پدربزرگ خود واگذار کرد. آشوریان نیز با این حرکت مادها، ارتش خود را آماده نبرد کردند. در جنگی که میان دو ارتش رخ داد، فرورتیش به پیروزی دست یافت. آشوریان شدت خسارت‌ها را تحمل کردند اما نیروهایشان در اثر این حمله، بسیار ضعیف شدند. با این حال، فرورتیش نتوانست قدرت خود در این شهر را به خوبی تثبیت کند و به همین دلیل، بعد از حمله به برخی از شهرهای آشوری‌ها، تصمیم بازگشت به مقر حکومتی خود را گرفت. در طی تمامی جنگ‌هایی که میان حکومت مادها و آشوریان رخ داد، حکومت آشور تلاش می‌کرد تا قدرت نیروی نظامی خود را بیشتر کند.
نبرد میان مادها و حکومت شهر لیدیه
در دوران حکومت مادها، کوروش بزرگ همراه با نیروهای قوی خود، شهر لیدیه را هدف حمله قرار داد. لیدیه، یکی از شهرهای بزرگ و مهم در آن زمان بود که توسط امپراتوری لیدیه اداره می‌شد. با همت و قدرت نیروهای ماد، حمله به لیدیه آغاز شد. نیروهای ماد با استفاده از تاکتیک‌های نظامی مختلف، شهر را محاصره و تا دیوارهای دفاعی شهر لیدیه نیز پیشروی کردند. در طول این حمله، نبرد‌های شدیدی در داخل و خارج از شهر اتفاق افتاد. نیروهای ماد با شجاعت و سیاست‌های جنگی خود، به تدریج به درون شهر راه یافته و به مبارزه با جنگجویان لیدیه پرداختند. با شکست نیروهای لیدیه، شهر لیدیه سرانجام در دست مادها افتاد. این حمله موجب شکست امپراتوری لیدیه شد و امپراطوری ماد در مسیر گسترش قدرت خود قرار گرفت.
