وقتی صحبت از سلسله طاهریان که اولین حکمرانی ایرانیان پس از سقوط ساسانیان به میان می آید، بررسی زندگی نامه طاهر بن حسین سردودمان این سلسله از اهمیت زیادی برخوردار می شود. در این مقاله قصد داریم به معرفی اولین پادشاه طاهریان بپردازیم.
طاهر که بود؟
طاهر بن حسین ملقب به ذوالیمینین، تا پیش از تکیه بر مسند قدرت، امیر و فرمانده خلیفه عباسی محسوب می شد. طاهر در روستای پوشنگ که منطقه ای در نزدیکی هرات در خراسان به دنیا آمد. او از خانواده ای ایرانی که پیشه دهقانی داشتند بود که بدلیل خدمات بیشماری که به عباسیان داشتند، حکمرانی بر منطقه خراسان را بعنوان پاداش دریافت کرده بودند. پدر بزرگ او روزَیق از نزدیکان طلحه ابن عبدالله خزائی و مردی شناخته شده در زمان خود بود که مسئولیت حکومت بر سیستان را هم بر عهده داشت. پسر روزَیق، مصعب نیز والی پوشنگ و هرات بود. به همین ترتیب پدر مصعب، حسین و در واقع پدر طاهر هم زمام امور در هرات و پوشنگ را در دست داشت.
در زمان حکومت او بر خراسان، علی ابن عیسی ابن ماهان که از عضوی از خانواده طاهر بن حسین نیز محسوب می شد، شورشی رخ داد و در نهایت طاهر برای مدتی در زندان اسیر شده بود. پس از رهایی از زندان طاهر به همراه هرثمه ابن اعین بر علیه رفیع ابن لیث در شورش سمرقند جنگید. اما هنگامی که هارون الرشید علی ابن عیسی ابن ماهان را از قدرت خلع و فرمانده هرثمه را برای نبرد علیه رفیع فرستاد، طاهر برای بیعت با خلیفه بازگشت. در حین بازگشت، بر اثر یک اتفاق او یک چشم خود را از دست داد، که به همین دلیل به وی لقب اَل وار یا تک چشم دادند.
اتحاد با مامون
بدلیل رشادت های بسیاری که طاهر بن حسین از خود نشان می داد، مامون برآن شد که از او بعنوان فرمانده سپاه خود در برابر لشکر پر ابهت برادرش امین بهره ببرد. بنابراین او به همراه مامون عازم جنگ با امین گشت و موفق به شکست دادن او شد. به همین دلیل محبوبیت طاهر هر روز بیشتر از قبل شد.
تاسیس سلسله طاهریان
پس از آن که طاهر بن حسین خدمات فراوانی به خاندان عباسیان و شخص مامون کرد، او بعنوان حکمران خراسان انتخاب شد. اما این تنها هدف طاهر نبود بلکه او حکومت بر ایران را می خواست. به همین دلیل در خطبه های خود نام مامون را حذف و در نهایت استقلال خود را از خلیفه اعلام نمود. سلسله طاهریان را بعنوان اولین حکومت ایرانی مستقل پس از اسلام می شناسند.
وفات طاهر
پس از آن که طاهر بن حسین استقلال خود را از خلفای عباسی اعلام نمود، این کاری وی سبب شد تا مامون بشدت خشمگین شده و با کمک اطرافیان خود به فکر از بین بردن او بیوفتد. به همین دلیل بود که برخی مورخان ذکر کرده اند که طاهر پس از تاسیس سلسله طاهریان توسط مامون مسموم شده و به قتل رسید.
ویژگی های جالب طاهر
طاهر که در آن زمان به او لقب ذوالیمینین داده بودند فردی با تدبیر و مقتدر در حکومت داری بود به نحوی که تمام امور مملکت داری را خود شخصا بررسی می نمود. مورخان نقل کرده اند که طاهر بن حسین فردی خیرخواه بود که به فقرا و مستمندان کمک های فراوانی می کرد. همچنین او در آبادانی سرزمین هایی که در دست داشت بسیار کوشید و آثاری همچون قنات طاهری از وی برجای ماند. از جمله ویژگی هایی که از شخصیت طاهر ذکر کرده اند، هنر دوست بودن و اهل موسیقی او بود که باعث شهر او در طول تاریخ گشته است.
