پس از شاپور اول پسرش هرمزد اول در سال ۲۷۲ میلادی بر سر پادشاهی نشست. هرمز یکم سومین شاه ساسانی می باشد. وی پیش از رسیدن به پادشاهی، هرمزد اردشیر نام داشت. در سکه هرمز اول ساسانی برای اولین بار از واژه شاه ایران و انیران استفاده شد.
هرمزد اول بنیادگذار شهر “هرمزد اردشیر در خوزستان بود که اعراب تازی آن را سوق الاهواز خواندند. او در دوران ولیعهدی، حکمران خراسان بود. هرمزد پس از رسیدن به سلطنت، مانی را که از ایران عظیمت کرده بود فرا خواند، او را در کاخ خود یعنی دشتگرد پناه بخشید.
سکه هرمز اول ساسانی
در حالی که اردشیر اول و شاپور اول عموماً از لقب «شاه شاهان (ایران)» در ضرب سکه‌های خود استفاده می‌کردند، هرمزد اول این عنوان را اندکی تغییر داد و عبارت انیران « غیرایرانیان» را اضافه کرد.
سکه هرمز اول ساسانی به این صورت بود: «هرمز خداپرست، مزداپرست، پادشاه شاهان ایران(یان) و غیرایرانی(ان) که تصویر/درخشش او از خدایان است.
در پشت سکه هرمز اول ساسانی دو خدمتکار را نشان می‌دهد، که برای اولین بار توسط شاپور اول انجام شد، که روی سکه‌های او هر دو ملازم با تاج‌های دیواری به تصویر کشیده شده‌اند، در حالی که به آتشکده بین خود نگاه می‌کنند. آنها به احتمال زیاد نماینده شاه بودند.
در ضرب سکه هرمزد اول، خادمان رو به معبد هستند و تاج های مختلفی بر سر دارند. شکل سمت چپ نشان دهنده هرمزد است، در حالی که شکل سمت راست نشان دهنده خدایان ایرانی میترا یا آناهیتا است.
مرگ هرمز
پادشاهی هرمز یکم بیش از یک سال نپایید او در سال ۲۷۲ به بستر بیماری افتاده و در گذشت و پس از او برادرش بهرام یکم ساسانی بر تخت شاهی نشست.
ارامگاه هرمز اول
در شاهنامه فردوسی بزرگ نام وی را اورمزد شاپور آورده است. آرامگاهی در کنار یکی از خیابان‌های اصلی شهر رامهرمز در خوزستان کنونی در باغی که به «برده شور» معروف شده است، واقع شده‌است که گفته می‌شود که این قبر هرمز ساسانی (هرمز یکم)، بنا کننده رامهرمز است. در نزدیکی این محل، امام زاده بی‌بی سینی قرار دارد که زیارتگاه بی بی ساسانی را به یاد می‌آورد.
هرمز اول ساسانی در شاهنامه (اورمزد)
سرچشمه: شاهنامه