هرمز دوم، هشتمین شاه ساسانی

هرمز دوم که بود

هرمز دوم (همچنین هرمزد یا اورمزد به فارسی میانه ) هشتمین پادشاه (ایران و انیران) امپراتوری ساسانیان بود. او از سال 303 تا 309 هفت سال و پنج ماه سلطنت کرد و پسر و جانشین او آذر نرسی بود.  بر روی سکه هرمز دوم نیز واژه شاه ایران و انیرانیان نوشته شده است.

پادشاهی هرمز دوم

در زمان سلطنت هرمزد دوم، پادشاهی ارمنستان اخیراً مسیحیت را به عنوان دین رسمی خود اعلام کرده بود، بنابراین میراث باستانی زرتشتی خود را که با ایران ساسانی مشترک بود، باقی گذاشت. دوران سلطنت هرمزد دوم نیز با آشفتگی داخلی همراه بود که او با موفقیت توانست با آن مقابله کند. هرمزد دوم نیز در غرب موفق شد شاه غسانی را در شام شکست بدهد. با این حال، سلطنت او به دلیل دسیسه های اشراف ایرانی دیری نپایید، خیانت کاران او را در مکانی خلوت کشتند.

پس از او پسرش آذر نرسی شاه شد که پس از چند ماه سلطنت او نیز به دست اشراف کشته شد

حکومت هرمز دوم

هنگامی که نرسه، پدر هرمزد در سال 293 بر تخت نشست، نقش برجسته‌ای در نقش رستم به دست آورد که در آنجا حلقه سلطنت را از چهره‌ای زنانه دریافت می‌کند که غالباً الهه آناهیتا تصور می‌شود. اما برخی از محققان احتمال داده اند که این شاپوردختک، همسر او و مادر هرمزد باشد.

چهره ای که پشت سر نرسه ایستاده است، به احتمال زیاد هرمزد است، زیرا کلاه او به شکل پروتوم حیوانی است که معمولاً وارثان ساسانی آن را می پوشیدند.

هرمزد دوم به احتمال زیاد در جنگ پدرش علیه امپراتوری روم که برای ساسانیان فاجعه بار به پایان رسید شرکت نکرد و همسر نرسی و تعدادی از فرزندانش اسیر شدند و او را مجبور به تسلیم چند ایالت در ارمنستان و بین النهرین کرد که اعضای خانواده به او تحویل دادند.

هرمزد دوم ممکن است همان شخص هرمزد دوم کوشانشاه، شاهزاده ساسانی باشد که برای مدت کوتاهی از 300 تا 303 بر پادشاهی کوشانو-ساسانیان حکومت کرد.

هر دو در جایی که با تاجی بالدار نشان داده شده بودند سکه ضرب کردند، در حالی که در پشت آن، که معمولاً محراب آتش سنتی را نشان می دهد که در کنار آن دو خدمه قرار دارد، سر بیرون آمده از آتش را نیز نشان می دهد، یک طرح معمولی کوشانو-ساسانی که برای اولین بار در ساسانیان ظاهر می شود. 

مرگ جانشین هرمز دوم

پس از مرگ هرمز دوم برای زمان طولانی ایران بدون شاه شد، پس از مدتی آذر نرسی پسر هرمز دوم را برتخت نشاندند ولی او نیز به دلایل مبهمی دست بزرگان در توطئه ای به کشته شد و ایران بار دیگر بدون شاه شد.

موبدان موبد آگاهی داشت که همسر هرمزد دوم باردار است و پس با خوشحالی اعلام کرد که فرزند هرمز دوم شاه آینده ایران خواهد بود که نام این نوزاد را نیز خودش انتخاب کرده بود. او کسی نبود جز (شاپور دوم ساسانی (ذوالاکتاف).
موبد موبدان نیز دستور داد تا تاج کیانی را بر سر آن نوزاد آویزان کنند.

سکه های دوره هرمز دوم

اخیرا سکه های دوره هرمز دوم از جنس نقره و از جنس طلا یافت شده است که همانند سکه های ساسانی در ادوار مختلف در یک طرف آن عکس صورت شاه و در طرف دیگر آن تصویر آتشکده می باشد.

سکه نقره هرمز دوم

سکه طلای هرمز دوم

هرمزد دوم در شاهنامه

فردوسی بزرگ در شاهنامه از هرمز دوم به نام اورمزد نرسی نام میبرد و او را بسیار جوانمرد آورده است. در ادامه اشعار زیبای فردوسی با صدای دلنشین گوش فرا دهید.

سرچشمه
شاهنامه